HACI DIRBAS XANIN OĞLU SADUN BEY
Vanın Özalp İlçesinin Karahisar köyünde 1845 yılında dünyaya gelen Sadun Bey Şemskanlı Hacı Dırbas Xanın oğlu ve İsa Beyin Torundur.Annesinin İsmi Telli Eyşan'dır. Hasan Bey, Ali Bey ve Ziya isminde 3 kardeşi daha vardır.(Ziya Kayıtlarda kayıp olarak geçiyor ve akibeti hakkında herhangi bir bilgi mevcut değildir). Babası Hacı Dırbas Xan 1892 tarihinde Vefat ettiğinde Sadın Bey 40 yaşındaydı.
Hasan Binbaşı rütbesi ile Hamidiye Alaylarında görevli iken Sadun Beyde Özalp Kaymakamlığı görevini yürütmekteydi. Sadun Bey Karahisar ‘da ailesi ile yaşarken, Hasan bey’in yaşadığı yer ise Bu gün idari olarak Gürpınar’a bağlı Elaçmaz Köyü’dür.(Eski İsmi Selexane) Sadun Bey adına Karahisar köyünde bir saray yaptırıldığı torunları tarafından ifade edilmektedir.
Hasan Bey oldukça sert ve katı bir mizaca sahip iken bu mukabil Sadun Bey ise son derece mülahim ve yardım sever olarak anlatırlır.
Nitekim Ünlü Zoqoranlı Yezidi Kahramanı Jahangir Axaye siyare Kafır Hırço*(1) destanında sadun beyden övgü ve minnetle bahsedilmektedir.
“Lı navbera sala 1904-1906 da dema dewleta Osmaniye avite lı ser gündé Ezidian û geli gündé mıslımana gelek mıslıman û Ezidi qırkırın, Zîyaneke pir giran digîhîje gündé Sedûn begê Dirbas Xanê Şemsikî û Hüseyn begê Takorî. Ev herdu bey mıslımanbun. Lı ser wé demé Sadûn beg êla xwera derbazî Îranê dibe.
Van herd bega pır alikariya ezidiya dıkırın. Çend sal bu dı nava hevduda mezın bun û hev rınd nasdıkırın. Dema dewleta Osmani ajote ser Ela Jangir axa gelek insan qırkırın , Lı ser wé demi Jangir Axa hewara daxıste Sedun Beg” Şemski û Hüseyn Begé Takuri, ev herdı beg tên hewara Êzdîyan. Şereki gıran té daxestın, gelek Eskeri Osmaniye û silahdarén aşuriyan téne kuştın. Pışti alikariya wan hrdu began Jangir Axa éla xuwe xılasdıke. Dema ku dıçe dora çiyaye Elegezé lı wé deré éla xuye datine”
Türkeçesi:1904 -1906 yıllarında Osmanlı kuvvetleri bazı yezidi köyleri ile Şemskanlı köylerine kaçakçılık yaptıkları gerekçesi ile saldırarak bir çok insanı katlettiler. Bunda Şemskanlı Dırbas Xanın oğlu Sadun beyin köyüde çok büyük zarar görür. Bunu üzerine Sadun bey Aşiretini toplayarak İran tarafına geçer ve bir müddet orada kalır. Ünlü Yezidi kahramanı Kafır Hırço isimli atın sahibi Zoqoranlı aşiretinin beyi Cangir ağa Baskı ve cinayetlere daha fazla dayanamayarak Rusyaya sığınmak üzere yola çıkar ancak, Aşuri(hristiyan Kürtler) ile Osmanlı askerleri yollarını keserek çok büyük katliamlar gerçekleştirmesi üzerine Cangir Axa Sadun Beye haber yollayarak yardım ister. Çok geçmeden Sadun Bey ile Hüseyn begé Takuri , yardıma koşarak büyük bir çatışmaya girer ve Osmanlı askerleri ile Aşurileri büyük bir yenilgiye uğratarak Yezidilerin Erivana ulaşmalarına yardımcı olurlar.
Sadun bey bu olaylar üzerine gerek Osmanlı tarafında ve gerekse Rus savaşı arifesinde pek rahat değildir. Sürekli saldırılara maruz kalmakta ve tehditler almaktadır. 1917 yıllına kadar süren bu kaçak ve sıkıntılı hayat sonunda kardeşi Hasan Beyi’de yanına Alarak Şeyxandaki*(2) Ata yurdu Telafere kaçar. Orada 3 yıl yaşadıktan sonra 1920 yılında vefat eder. Mezarı şu anda Telaferdedir.
Sadun Beyin Vefatı üzerine Hasan bey Sadun Beyin oğulları Temır Ağa ile Memed ağayı alarak tekrar Karahisara döner. Sadun Bey 2006 yılında vefat eden Önemli şahsiyetler arasında gösterilen Şemskanlı Özdemir Yiğit Beyin dedesidir.
Danışman: Mümtas Yiğit
Araştırma ve düzenleme:Mıhemedé Kazım
*(1)Kafır Hırço : Cangir Axanın Saf kan arap atının ismidir.
(2) Şeyxan Kuzey Irak anlamına gelir
UYARI: Bu sitedeki bütün materyallerin her hakkı saklıdır. İzin alınmadan ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz ve kopyalamak suretiyle elektronik ortamda kullanılamaz ve kitaplaştırılamaz.
Not:Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan www.semskiasireti.com hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz...
...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder