Tarihi kaynaklarda "Emir Yahya Kürdî" olarak anılan bu kudretli lider, miladi takvime göre 1026 yılında dünyaya gelmiştir. Hem askeri hem de idari alanda üstün meziyetlere sahip olan Emir Yahya, dönemin önemli Kürt emirlerinden biri olarak tanınır. Güçlü iradesi, stratejik zekâsı ve derin dini bilgisi sayesinde kısa sürede geniş bir nüfuza kavuşmuştur.
Emirliğinin en parlak dönemlerinde Kürdistan, Azerbaycan ve Şam
bölgelerinde yaklaşık 1.200 tekke, zaviye ve ibadethane inşa ettirdiği
bilinmektedir. Bu yapılar, yalnızca dini görevler için değil; aynı zamanda
halkı eğitmek, sosyal yardımlarda bulunmak ve kültürel etkileşimi artırmak
amacıyla da kullanılmıştır. Bazı tarihî kaynaklara göre, emri altındaki
yaklaşık otuz bin nasturi Hristiyan aile İslamiyeti benimsemiş ve bu dönüşüm süreci
barışçıl yollarla gerçekleştirilmiştir.
Bektaşi geleneği açısından da büyük bir öneme sahip olan Emir Yahya, bu
tarikatın güçlenmesinde etkili olmuş, özellikle yönetimi döneminde Bektaşi
hanedanı yeni bir ivme kazanmıştır. "Elfi Türkî" adlı kaynakta
belirtildiğine göre, Emir Yahya merkez olarak Dinbil Kalesi’ni kullanmış,
ordularıyla Azerbaycan ve Ermenistan bölgelerinde birçok şehri fethetmiştir. Bu
fetihlerde uyguladığı adaletli yönetim sayesinde sadece Müslüman halkın değil,
farklı inanç ve etnik kökenden gelen toplulukların da saygısını kazanmıştır.
Zerafeti, ileri görüşlülüğü ve halkına karşı gösterdiği adalet duygusu
nedeniyle çevresindeki beylikler ve emirlikler tarafından da takdir edilmiştir.
Bu yüzden ona onur unvanı olarak “Sultan Melik Tahir” ve Muhammed Şafii lakapları
verilmiştir. İran’ın Abadan şehrine yakın olan ve Arvand Nehri kıyısında yer
alan Kikbad Kalesi’ni yeniden inşa ettirip kullanıma açması, onun hem askerî
hem de mimari vizyonunu ortaya koymaktadır.
Emir Yahya, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah ile çağdaştı ve aynı zamanda
onun damadıydı. Sultan Melikşah’ın gerçekleştirdiği pek çok savaşta hem askerî
hem de lojistik açıdan önemli desteklerde bulunmuştur. İkili arasındaki bu bağ,
Emir Yahya’nın Selçuklu siyasi yapısı içerisindeki yerini daha da
sağlamlaştırmıştır.
Ne yazık ki, bu değerli emir 1085 yılında, henüz 59 yaşındayken vefat
etmiştir. Vasiyeti üzerine Şam civarında, bugün yeri tam olarak tespit
edilemeyen bir bölgede defnedilmiştir. Ardında bıraktığı eserler ve manevi
miras, asırlar boyunca hem halk arasında hem de dini çevrelerde saygıyla
anılmıştır.
……
Araştırma 2
Emir Yahya Kurdi olarak bilinen bu büyük hükümdar,
Miladi takvime göre 1026 yılında dünyaya gelmiştir. Güçlü iradesi ve
kararlı yönetimiyle, Kürdistan, Azerbaycan ve Şam diyarlarında yaklaşık 1.200
tekke ve ibadethane kurarak derin bir manevi miras bırakmıştır. Bazı tarih
kaynaklarında, otuz bin Nasturi Hıristiyan ailenin onun emrine girdiği ve bu
ailelerin tamamını İslamiyeti kabul etmeye yönlendirdiği aktarılmaktadır.
Bektaşi hanedanı, Emir Yahya’nın liderliği ile büyük bir
ivme kazanarak giderek güçlenmiştir. Elfi Türki tarihine göre, Emir
Yahya Dinbil Kalesi’ni merkez olarak kullanmış, ancak ordularıyla Azerbaycan
ve Ermenistan’daki birçok şehri fethederek etkisini genişletmiştir. Sahip
olduğu cesareti, zarafeti, üstün meziyetleri ve adaleti sayesinde
yalnızca kendi halkı tarafından değil, diğer beylik ve emirlikler
tarafından da büyük bir saygı ve itibar görmüştür. Bu nedenle kendisine "Sultan
Melik Tahir" unvanı verilmiştir.
İran’ın Abadan şehri yakınlarından geçen Arvand Nehri
kıyısında bulunan Kikbad Kalesi’ni onarıp yeniden hizmete açarak
bölgeye önemli bir katkıda bulunmuştur. Selçuklu Sultanı Melikşah ile
aynı dönemde yaşamış ve aynı zamanda onun damadı olmuştur. Emir Yahya,
Melikşah’ın gerçekleştirdiği hemen hemen tüm savaşlarda askeri ve lojistik
destek sağlamıştır.
Ancak ne yazık ki, bu üstün meziyetlere sahip Emir 1085 yılında,
henüz 59 yaşında hayata veda etmiş ve Şam civarındaki Lar kalesine defnedilmiştir.
Araştırma 3
Pir Musa olarak bilinen
Emir Musa’nın oğludur. M.S. 1025 yılında Dinbil kalesinde (Diyarbekir
Eyaletine bağlı olup Maqlub dağları çevresinde bir yer)dünyaya gelen Yahya-i
Kurdi olarak bilinen emir yahya 1084 yılında
59 yaşında vefat etmiştir.
Şerefname isimli kürd tarihi kitabına göre, Azerbaycan ve
Şam çevresinde 1200 tekke ve çeşitli han, medrese ,imarethaneler ve Bektaşi dergahları yaptırmıştır.
Tarh-i Elfi Turki eserine göre Emir yayha (Melik Yahya)
Dinbil kalesini kendisine ana merkez kılıp, Kürdistanın büyük kısmını, Şam,
Azerbaycan ve Ermenistanı işgal etti. Bölgesinde Frenklerle savaşarak hem
Frenkleri hemde işbirliği yapanları
tasfiye etti. Ayrıca Bu zafer sonrasında
30 bin Nasri (Nasturi) ailesinin
islam ile müşerref olmasını sağladı. Celal ü devlee lakaplı Bahaüd devle’yi Wira da (ویرا) ağır bir yenilgiye uğrattı. Emir Yahya,
fazilet ve kemal sahibi bir zat olup, pek çok tasnif ve derlemeleri
bulunmaktadır. Dönemin halifesi tarafından kendisine Melik Tahir lakabı
verilmiştir. Arwand nehri kenarındaki
Kighbad Kervan sarayını yeniden restore
ederek hizmete açtı. Selçuklu sultanı
Melikşah’ın çağdaşı idi .
Emir Yahya Kameri 477,
miladi 1085 yılında 59 yaşında vefat
etti ve Şam Cıvarındaki Lar kalesine defin
edildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder