VAN ÇALDIRAN ŞEMSKİLERİ VE KEDALİ SOYADININ HİKAYESİ

KEDALİLER KİMDİR

Kedaliler  Şemski Aşiretinin Ekseriyetle Muradiye, Çaldıran,Taşlıçay, Bulanık, Digor(Kars) Eskişehir,iİzmir ve Bursa'da dağınık vaziyette  yaşayan bir boyudur.

Genel olarak dağılımları şu şekildedir; Bir kısmı Urfa, Maraş,Mardin ve Diyarbakır-Malatya bölgesine göç ederken, diğer  kısmı ise Van ve Ağrı bölgesine göç etmişlerdir. Belli bir zaman bu bölgelerde göçebe hayatı yaşadıktan  sonra bu bölgelerde yerleşik yaşama geçmişlerdir. Ancak Batman ve Siirt taraflarında hala göçebe ve yarı göçebe hayatı yaşayanlar mevcuttur. Bunlara Koçer Şemskileri denir. Ağrı’daki Şemsikan’lar genelde Diyadin ,Doğubeyazıt ,Patnos Eleşkirt ilçelerine ve Kars’ın Digor ilçesine yerleşiyorlar .Van bölgesinde yaşayan Şemskan aşireti Van Merkez , Özalp, Saray,Gürpınar,Erciş ,Çaldıran ve Muradiye mıntıkalarına yerleşiyorlar.

Şemskanlıların önemli ailelerinden  olan ve ağrılıklı olarak  Çaldıran’da yaşayan ailelerin  soyadları  “Kedali”dir. Kedaliler şemskanlıların “Siyari olarak bilinen babık’ına mensup olup, en önemli şahsiyetlerinin başında  1800’lü yıllarda yaşamış olan meşhur Mısto Cendek’ gelir.

Kedali İsminin  hikayesi şu şekilde gelişmiştir;

Van’ın Saray ilçesi Karahisar köyünde yaşamış olan Mısto Cendek’in kardeşlerinden Resul, onlardan  ayrılarak Ağrı’nın Taşlıçay ilçesinin Kumluca köyüne yerleşmiş. Resul burada  Hewé (Hevi) Hatun isminde bir bayanla evlenip, Hasan ,Hüseyin ve Süleyman isminde  3 erkek çocuk sahibi olmuştur Resul daha çocukları küçükken hayatını kaybedince, Resul’ün hanımı Hevi Hatun üç çocuğuyla yalnız kalıyor . Oldukça çalışkan bir bayan olan Hewé  çocuklarını gayet iyi şekilde  yetiştiriyor, Adeta babalarının yokluğunu onlara hissettirmiyor.

Maddi ve manevi açıdan gayet iyi duruma gelen Hewé  Hatun dul olduğu için zaman zaman evlenme teklifleri alıyorsa da,   Hewé ,Ben Ked’imi bırakmam.,gitmem . (Ked :Kürtçe anlamı kazanç demektir ve Kedali ismi oradan kalıyor .) diyerek gelen teklifleri reddettiğinden, çevresi ve akrabaları arasında oldukça itibar ve saygınlık  kazanmıştır.

Hevi Hatun kendi kazancı ve çabası ile  çocuklarını büyütüyor. Büyük oğlu Hasan Erzurum Pasinler’e yerleşiyor , çocukları Ankara ,Bursa ve Yalova taraflarına dağılırken, Süleyman ise orada kalıyor . Hıso lakaplı Hüseyin, Van’ın Çaldıran bölgesine yerleşiyor. Hüseyin’in 13 tane erkek çocuğu oluyor . Ruslar 1914 ‘te Doğu Anadolu’yu işgal ettiklerinde .Mehmet kardeşlerini ve çocuklarını alıp İran’a göç ederek Burada Mir Mehi lakabını alıyor. 1918 yılında Ruslar Türkiye’den çekildikten sonra Mir Mehi’nin üç çocuğundan Nadir Maku bölgesinde ve Reşit Kotur bölgesinde kalıyor. Mir Mehi oğlu Mahmut ve 17 kardeşi ile birlikte Türkiye’ye dönüyor. Van’ın Çaldıran ilçesine yerleşiyorlar.

Cumhuriyet dönemindeki soyadı kanunu ile  Mir Mehi ve oğlu Mahmut’ “KEDALİ” soy ismini alıyorlar. Şu anda  Mir Mehi’nin torunları İran ve Türkiye’de yaşıyorlar. Yaklaşık 50 hanedir. İran’daki torunları .İran’ın Maku ve Kotur bölgesinde yaşamaktadırlar. Türkiye’deki torunları yani Mahmut Kedali’nin çocukları İzzet, Hüseyin ve çocukları Adana’da , Nusret Adapazarı’nda , İhsan Malatya’da Hasan ,Cevdet ,İsmet, Abdurrahman Van Çaldıran’da yaşamaktadırlar.

Abdurrahman Kedali kimdir;


1955 doğumlu 5 çocuk babası , 22 yıl(1987-2009) DYP ve Demokrat Parti İlçe Başkanlığı yapmış ,22 Temmuz 2007 yılında DP’den milletvekili adayı olmuş ve parti barajın altında kaldığı için Millet Vekili seçilememiştir. Halen Van Çaldıran’da yaşamaktadır.

KEDALİLERİN NÜFUS DAĞILIMI VE YAŞAM

Kedalilerin hane ve nüfus sayısını kısaca özetlersek ; Çaldıran ve köylerinde 700 hane Erciş’in merkezinde ,Eskişehir ,Bursa ,Adana ,Adapazarı,İstanbul, Malatya’ya 200 hane yerleşmiştir .
Kedali’nin şu an 900 hane 4000 nüfusu vardır .Bu gruba Kedali diyorlar. Kedali ailesi Şemskan aşiretinin Siyari koluna bağlıdır. 

Şemskan aşiretini kısaca özetlemek gerekirse ; İran , Irak , Suriye ülkelerinde 50 bin nüfusa sahiptir . Türkiye’de ise Urfa,Maraş,Diyarbakır,Mardin,Malatya ,Batman ve Cizre bölgesinde yaklaşık 40 bin nüfusa sahiptir.Van bölgesinde Van Merkez , Gürpınar , Özalp , Saray,Muradiye , Erciş ve Çaldıran ilçe merkezleri artı bu ilçelere bağlı 47 köyde toplam 60 binin üzerinde Kars-Digor, Ağrı ve Doğubeyazıt , Diyadin , Eleşkirt , Patnos ve bağlı 35 köyde yaşayan 40 bin nüfusa sahip Şemsikan aşiretinin yaklaşık 200 bin nüfusa sahip olduğu bilinmektedir

Hacı Abdurrahman KEDALİ

ÇALDIRAN'DA YAŞAYAN ŞEMSKİLER

Çaldıranda yaşayanlar  çoğunlukla Şemskanlıların Siyari Babık'ındandır. ekseriyetinin soyadları KEDALİ'dir. Kedali denilmesinin nedenini şöyle anlatıyorlar. Hamza Begi Şemskanlılarından Dırbas Xan'ın çağdaşı Mıste Cendek'in kardeşi  Resul'un vefatından sonra Eşi Hewé (Muhtemelen doğrusu Havva'dır) hanımın  yeniden evlenmeyi redderek, çocuklarını kendi emeği ile büyütmesini istemesi anlamına gelen "Ez bı keda xwe Zaroka mezındıkım" demesi nedeni ile bu aileye kedali denilmiş ve  dolayısıyla şu anda Soyad'ları  "KEDALİ" olmuş. Çaldıran,Van merkez,Bulanık'ın Tırtop ve Xoş geldi köyleri Taşlıçay ilçelerinde  yaşarlar

Siyari babık'ından olan  ailelerin bilinen secereleri  aşağıdadır.


       H.ABDURRAHMAN KEDALİ'NİN
                    SOY AĞACI